مدیران کسب و کارها در سطوح مختلف نیاز حیاتی به دیجیتال مارکتینگ دارند. در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که چرا مدیران کسب و کارها باید در زمینه دیجیتال مارکتینگ آموزش ببیند؟حتما شما به عنوان یک مدیر یا صاحب کسب و کار تمایل دارید که بدانید تا چه اندازه برنامهها و اهداف تبلیغاتی و بازاریابی تان محقق شده و هزینههای شما به درستی تخصیص یافتهاند. برای تحقق این هدف شما در اولین قدم نیاز به ابزارها و مکانیزمهایی برای اندازهگیری و سنجش فعالیتهای بازاریابی خود هستید. که تمامی این ابزارهای دیجیتال مارکتینگ برای مدیران و کسانی که صاحب کسبوکاری آنلاین هستند موجود است.
در مدلهای بازاریابی سنتی قابلیت اندازهگیری و سنجش فعالیتهای بازاریابی وجود نداشت. به عنوان مثال شما اگر بنری را در یک بزرگراه قرار میدادید که مربوط به خدمات طبقه خاصی از جامعه مثلا زوجهای جوان در آستانه برگزاری مراسم ازدواجشان بود دقیقا مشخص نبود چه تعداد از بازار هدف شما تبلیغات و آگهی را دیده و نسبت به آن واکنشی نشان دادهاند.
دیجیتال مارکتینگ برای مدیران
دیجیتال مارکتینگ، به صورت خلاصه استفاده از فناوری های مبتنی بر دیجیتال از جمله اینترنت برای بازاریابی کالا یا خدمات میباشد. دیجیتال مارکتینگ با اختراع رادیو شروع شده و تا امروز ادامه یافته است. تمامی فناوری های دیجیتال از جمله تلفن همراه، اینترنت و… در صورتی که برای بازاریابی مورد استفاده قرار بگیرند در این حوزه قرار خواهند گرفت. برخی افراد اینترنت مارکتینگ را با دیجیتال مارکتینگ اشتباه میگیرند اما باید توجه داشت که اینترنت مارکتینگ در واقع بخشی از دیجیتال مارکتینگ است.
روش های دیجیتال مارکتینگ گسترده و متنوع هستند و شامل سئو، تبلیغات در گوگل، بازاریابی محتوایی و بسیاری روش های دیگر میباشند که امروزه جایگاهی خاص در بین سازمان ها و کسب و کارهای مختلف پیدا کرده اند. در واقع بازاریابی به روش های سنتی دیگر برای سازمان ها به هیچ وجه میسر و سود آور نمیباشد و سازمان ها از روش های مختلف برای عرضه محصولات خود استفاده میکنند. برای مثال شلوارهای جدید خود را در اینستاگرام تبلیغ میکنند، از پیام کوتاه یا اس ام اس برای ترغیب مردم برای نصب اپلیکیشن های خود استفاده میکنند، از سئو برای شناساندن بیشتر خود در فضای وب استفاده میکنند و یا با پرداخت هزینه در گوگل تبلیغات میکنند. همهی این روش های برای ادامهی حیات سازمان ها ضروری میباشد و مدیران و حتی صاحبین آن ها لازم است از این روش های اطلاع داشته باشند. در واقع دیجیتال مارکتینگ برای مدیرانبه مهارتی ضروری برای آنان تبدیل شده است و مدیران برای به روز نگه داشتن خود، لازم است این مهارت ها را بیاموزند.
بیشتر بخوانید: آموزش دیجیتال مارکتینگ برای مبتدی ها
مزایایدیجیتال مارکتینگ برای مدیران
این در حالی است که در فضای دیجیتال مارکتینگ بطور کامل میتوان برآورد و اندازهگیری کرد که چه تعداد از بازار هدف کالا و خدماتی را که شما تبلیغ کردهاید را دیدهاند و در نتیجه دیدهشدن این تبلیغات چند نفر اقدامات بعدی را که تعریف شده انجام دادهاند حال این اقدامات میتواند خرید محصول، عضویت در سایت یا شبکههای اجتماعی، عضویت در خبرنامه و هر اقدام دیگری باشد.
زمانی که بتوانیم میزان بازخورد از برنامه تبلیغاتی و بازاریابی خود را اندازهگیری کنیم قاعدتا به راحتی قادر خواهیم بود بهبودهایی در حوزههای مختلف آن انجام دهیم و در نتیجه منتظر نتایج و فیدبکهای بهتری باشیم. از جمله این اندازهگیریها میتوان به میزان اثربخشی هر رسانه تبلیغاتی نسبت به بودجه اختصاصی آن رسانه اشاره کرد، که تمام تصمیمات درباره بودجه بندی با استفاده پاسخ دریافتی از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ که در اختیار مدیران و صاحبان کسب و کارها قرار گرفته است انجام میشود.
نکته دیگر مهم و ضروری برای بسیاری از مدیران و صاحبین کسب و کارها جذب مخاطبین و کاربران بازار هدف خود میباشد. یعنی آنها تمایل دارند تا تبلیغات و یا آگهیشان دقیقا برای کسانی به نمایش در بیاید که نیازمند کالاها و خدمات آنها بوده و در پی آن هستند.
این قابلیت و امکان در مدلهای بازاریابی سنتی به هیچ وجه وجود ندارد و آگهی و تبلیغات برای بسیاری از افراد غیر از بازار هدف ما به نمایش در میاید و هزینه آن بدون ایجاد هیچ بهرهوری از جانب مدیر کسبوکار پرداخت میشود.
اما در فضای دیجیتال مارکتینگ ابزارها و بسترهایی مهیا شده که مدیران و صاحبان کسبوکار ها قادر هستند بصورت کاملا هدفمند به معرفی کالا و خدمات خود بپردازند و دقیقا مشخص کنند تبلیغات و اگهی کسبوکارشان برای چه افرادی با چه طیف سنی، سلیقهای، جغرافیایی و …. به نمایش درآید و تخصیص بودجه تبلیغاتی و بازاریابی بصورت کاملا هدفمند انجام گیرد.
آموزش دیجیتال مارکتینگ برای مدیران
آموزش دیجیتال مارکتینگ برای مدیران از دو راه اصلی قابل اجرا است. در زیر، این دو راه تشریح شده اند:
1- در بسیاری از شرکت ها و سازمان ها، بخش منابع انسانی یا HR، مسئولیت جذب و آموزش نیروی انسانی سازمان را بر عهده دارند. فرآیند آموزش توسط مدیر منابع انسانی و کارشناسان مربوط برنامه ریزی و اجرا میشود. این کار معمولا با استفاده از برگزاری کلاس های آموزشی در سازمان اجرا میشود و بخش منابع انسانی موظف است با دعوت مدرس این کار را عملی کند. مدرس میتواند از خارج و یا داخل سازمان باشد.فرآیند آموزش و برنامه ریزی برای منابع انسانی سازمان ها فرآیندی دائمی و ضروری برای ارتقای سطح دانش و مهارت های مهم ترین منبع هر سازمان یعنی نیروی کار میباشد. آموزش نیروی انسانی محدود به نیروهای عملیاتی نمیباشد و مدیران نیز لازم است در فرآیند دائمی آموزش در سازمان ها حضور داشته باشند. بخش منابع انسانی مسئولیت این کار را عهده دار است. این راه بیشتر در سازمان هایی با اندازه های بزرگ استفاده میشود اما سازمان های کوچک تر نیز از آن مستثنی نیستند. لازم به ذکر است که آموزش دیجیتال مارکتینگ تنها از این راه قابل اجرا نیست و بسیاری از میران خودشان به رش های غیر رسمی تر در فرآیند آموزش قرار میگیرند.
2- در روش دوم، مدیران خودشان به صورت غیر رسمی و جداگانه از منابع انسانی در فرآیند آموزش قرار میگیرند. این راه بیشتر در کسب و کارها و سازمان هایی استفاده میشود که مدیران بنا به دلایلی نمیخواهند و یا نمیتوانند توسط بخش منابع انسانی مورد آموزش قرار بگیرند. این دلایل میتواند محدودیت وقت، الزام های مدیریتی، نبود بخش منابع انسانی، عدم نیاز به رسمیت و … باشد.
بسیاری از صاحبین کسب و کارها و مدیران، خودشان به صورت غیر رسمی و بدون کاغذبازی های سازمانی میتوانند آموش ببینند. بسیاری این روش را روش معقول تری میدانند زیرا نیازی به هزینه کردن از منابع سازمانی و هدر رفتن زمان و هزینه در سازمان نمیشود. به علاوه مدیران لازم است خودشان آموزش هایی ببینند که دیجیتال مارکتینگ هم از جمله این آموزش ها است.
آموزش در زمینه دیجیتال مارکتینگ باید به صورت منظم و با برنامه ریزی صورت بگیرد. گاهی برای آموختن یک مهارت نیاز به زمان است و یا آموختن چند مهارت به صورت همزمان تنها باعث هدر رفت زمان و هزینه میشود. راهنمای زیر مدیران را در آموختن مهارت های دیجیتال مارکتینگ راهنمایی میکند:
راهنمای آموختن مهارت های دیجیتال مارکتینگ برای مدیران
1- شناسایی کسب و کار خود
شاید در نگاه اول این جمله عجیب به نظر برسد! مگر میشود کسی کسب و کار خود را نشناسد؟! جواب ما بله است. بسیاری از مدیران از تغییرات در سازمان خود، در کسب و کار خود و در جامعهی خود بی اطلاع هستند. برای مثال بسیاری از تولیدکنندگان کفش در ایران با وجود تولید کفش های بادوام از تغییرات در سیلیقه و مد آشنا نبودند(با وجود اینکه از نحوهی تولید کفش های با کیفیت اطلاع بسیاری داشتند) و بنابراین یا ورشکسته شدند یا متحمل ضرر بسیار شدند. بنابراین در گام اول کسب و کار، سازمان و جامعه ای که در آن هستید را به دقت شناسایی کنید.
2- نیازهای دانشی خود را بشناسید
سازمان و کسب و کار خود را شناختید. اکنون از ضعف و قوت های خود آشنا هستید و میدانید نیاز به چه چیزی دارید. آیا لازم است بیشتر در شبکه های اجتماعی تبلیغ کنید؟ آیا لازم است محتوای با کیفیت تری تولید کنید؟ حالا که نیازهای خود را شناختید وقت آن است که لیستی از آن ها تهیه کنید.
برای مثال یک مدیر در شرکت تولید کننده لوازم ورزشی پس از بررسی متوجه میشود که دانش او در زمینهی بازاریابی اینترنتی کم است. بنابراین تصمیم به یادگیری آن میگیرد.
3- نیازهای خود را اولیت بندی و سپس مهارت ها را بیاموزید
ممکن است مدیران به دلیل کمبود وقت نتوانند همهی مهارت های دیجیتال مارکتیگ را بیاموزند بنابراین با اولویت بندی آن ها کار خود را ساده میکنند.
مهارت های مورد نیاز برای دیجیتال مارکتینگ
دیجیتال مارکتینگ، مجموعه ای مهارت های مختلفی را شامل میشود و مدیران هرچند که کارهای فنی را عهده دار نباشند، لازم است این مهارت ها را آموخته باشند. نیازی نیست که مدیران کاملا تخصصی بر این روش ها و مهارت ها مسلط باشند(هرچند که اگر مسلط باشند بسیار خوب است) اما لازم است دانش عمومی داشته باشند و حداقل چند مهارت را به خوبی بدانند. این مهارت ها در ادامه لیست و هر کدام توضیح داده شده اند. لازم به ذکر است برخی از آنها تنها محدود به حوزهی دیجیتال مارکتینگ نیستند اما برای مدیران لازم و ضروری هستند. برخی از آن ها مانند پل ارتباطی بین مهارت های مدیریتی و مهارت های دیجیتال مارکتینگ میباشند:
1- تفکر استراتژیک:
لازم است افراد درگیر در دیجیتال مارکتینگ همواره یک قدم جلوتر را ببینند. دیجیتال مارکتینگ در واقع درک این است که بقیه مردم چگونه فکر میکنند. اگر نتوانید بفهمید که بقیه مردم چگونه فکر میکنند نمیتوانید بفهمید که چه چیزی میخواهند و آیا این که آنان از شما خرید خواهند کرد یا ن و پولتان را هدر خواهید داد. واقعیت این است که بدون داشتن تفکر استراتژیک، فرصت های کلیدی کسب و کار و سازمانتان را از دست خواهید داد. تفکر استراتژیک از مهارت های ضروری برای دیجیتال مارکتینگ به شما میرود. باید بتوانید ابزارهای در دستتان را به درستی به کار بگیرید و این امر با داشتن تفکر استراتژیک میسر است.
2- تحلیل داده:
داده بخش بزرگی از دیجیتال مارکتینگ را در بر میگیرد. بسیاری از داده هایی که به دست مدیران میرسد نشان دهندهی آمار سفارش خرید از اینستاگرام، هزینه تبلیغات آنلاین و عوامل این چنینی میباشند.مدیرانی که بر تحلیل داده و یا حتی داده کاوی مسلط میباشند، مدیرانی مسلط به کسب و کارشان هستند. ابزارهای دیجیتال مارکتینگ برای تحلیل داده ها متنوع و بسیار میباشند. از نرم افزارهای مختلف گرفته تا گزارش های مدیریتی تهیه شده که با استفاده از نرم افزار، اینترنت و… به دست آمده اند.
تحلیل داده از جمله مهارت های لازم در دیجیتال مارکتینگ برای مدیران به ویژه برای مدیران دیجیتال مارکتینگ است. مدیران لازم است بتوانند داده های به دست آمده را تا حد قابل قبولی تجزیه و تحلیل کنند و بر مبنای آن تصمیم گیری کنند.
3- تبلیغات و بازاریابی در شبکه های اجتماعی:
تا چندسال پیش، فیسبوک همانند یک تحول بزرگ و انقلابی عظیم در دنیای دیجیتال بود اما امروزه گسترش شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام، لینکدین و… راه را برای تبلیغات در شبکه های اجتماعی با استفاده از محتوای هدفمند هموار کرده است.
بسیاری از کسب و کارها و سازمان ها، برای توسعه کسب و کار خود و جذب مشتریان جدید، رویکرد تبلیغ در شبکه های اجتماعی را در پیش گرفته اند. این رویکرد و نحوهی تبلیغات باید با سیاست های سازمان که توسط مدیران تدوین میشود همسو باشد و مدیران بتوانند با نظارت بر نحوهی انجام این تبلیغات، از اجرای درست آن اطمینان حاصل نمایند و اگر مدیران با نحوهی تبلیغات در شبکه های اجتماعی آشنایی نداشته باشند، در اجرای سیاست های خود ناکام میشوند.
4- ایمیل مارکتینگ (Email Marketing):
از جمله مهارت های دیجیتال مارکتینگ برای مدیران، ایمیل مارکتینگ یا بازاریابی ایمیلی است. این روش که گاهی دست کم گرفته میشود، یک روش قدرتمند برای بازاریابی دیجیتالی است زیرا به صورت هدفمند و نیچ مارکتینگ (niche marketing) انجام میشود و محتوایی که برای مخاطبان ارسال میشود، مطابق با سلیقهی آن ها است و پتانسیل بسیاری برای تبدیل مشتری های موقت به مشتری های دائم و یا حتی کسب مشتریان جدید برای کسب و کارها دارد.
حال تصور کنید مدیران از نحوهی صحیح این کار اطلاعای نداشته باشند. طبیعی است که سازمان در رسیدن به اهداف خود ناکام بماند. همانطور که در مورد قبلی نیز اشاره کردیم، روش های تبلیغات یا بازاریابی در پلتفرم هایی همانند شبکه های اجتماعی یا ایمیل صورت میگیرند. مدیران باید بتوانند برای بازاریابی کسب و کار یا سازمان خود به درستی برنامه ریزی کنند و بسیاری از کسب و کارها، بازاریابی خود را به وسیلهی ایمیل انجام میدهند بنابراین ایمیل مارکتینگ به رویکری اساسی در شرکت ها و مهارتی ضروری برای مدیران تبدیل شده است.
5- سئو(SEO):
سئو که مهارتی بسیار مهم به ویژه برای کسب و کارهای مبتنی بر وب میباشد، نقشی اساسی در رشد شرکت ها ایفا میکند. بسیاری از صاحبان کسب و کارهای کوچک و نوپا، خودشان فرآیند سئو را بدون هیچ هزینه ای انجام میدهند و به رشد کسب و کار خودشان کمک میکنند. بسیاری از سازمان ها فرآیند سئو و بهینه سازی را به صورت خدمات خود به فروش میرسانند و مدیران این سازمان ها، اغلب خودشان روزی فریلنسر بوده اند که خدمات سئو انجام میداده اند.درست است که در بسیاری از سازمان ها فرآیند سئو ممکن است بر عهده مدیریت نباشد اما همانطور که اشاره شد، در بسیاری از کسب و کارها دیده شده است که فرآیند سئو توسط خود صاحبین کسب و کار انجام شده است. به علاوه مدیریت برای گزارش گیری و ارتباط با تیم سئوی خود لازم است حداقل دانش های پایه در زمینه سئو داشته باشد.
6- بازاریابی محتوایی (content marketing):
این روش، یکی از روش های موثر برای بازاریابی میباشد که به تفصیل در مقاله های مختلف دربارهی اهمیت و نحوهی اجرای آن صحبت شده است اما لازم است ارتباط آن با مدیریت مشخص شود. پیشتر به این نتیجه رسیدیم که دیجیتال مارکتینگ جزئی جدانشدنی از کسب و کارها و سازمان های امروزی است. بازاریابی محتوایی نیز به عنوان بخشی از دیجیتال مارکتینگ، نقشی مهم در پیشبرد سیاست ها و اهداف سازمان ها دارد. بسیاری از مدیران، سیاست های سازمان های خود را مبتنی بر بازاریابی محتوایی قرار میدهند و برای پیشبرد اهداف سازمانی تلاش میکنند.
داشتن مهارت های تولید محتوا، ویرایش محتوا، سیاست گذاری بر روی محتوا و چنین مهارت هایی نقشی کلیدی در پیشبرد سازمان ها دارند. بسیاری از سازمان های نوظهور و کسب و کارهای کوچک برای شناخته شدن و توسعهی خود، سیاست اشتراک گذاری محتوای رایگان را در پیش میگیرند بنابراین میتوان ارتباط بیشتر این مهارت با مهارت های مدیریتی در حوزهی دیجیتال مارکتینگ را درک کرد.
7- بازاریابی ویروسی (Viral Marketing):
بازاریابی ویروسی به طور خلاصه به انتشار پیام یک کسب و کار به وسیلهی دهان به دهان و همانند گسترش یک ویروس گفته میشود. این سیاست به وسیلهی مدیران تدوین میشود. این که چه پیامی، چه نوع تبلیغی، با چه حجمی و در کجا گسترش پیدا کند، همگی از عواملی است که لازم است توسط مدیران تدوین شود و برای آن برنامه ریزی شود اما در صورتی که مدیران اطلاعی از چگونگی انجام این روش بازاریابی نداشته باشند چگونه میتوانند از آن برای پیشبرد سیاست ها و اهداف سازمانی خود استفاده کنند؟
جمع بندی
مدیران به عنوان تصمیم گیرندگان اصلی کسب و کارها، تصمیماتی اتخاذ میکنند که ممکن است سازمان ها را به مرز شکوفایی یا مرز نابودی بکشانند. از طرفی دیگر، دیجیتال مارکتینگ به عنوان جزئی جدانشدنی از سازمان ها تبدیل شده است. بنابراین لازم است مدیران در این حوزه اطلاعاتی داشته باشند و ضرورت آن را درک کنند. بسیاری از سازمان ها از شبکه های اجتماعی، تبلیغات ویروسی و دیگر مفاهیم موجود در دیجیتال مارکتینگ استفاده میکنند تا خود را توسعه دهند و درصورتی که مدیران از این مفاهیم اطلاعی نداشته باشند، پیشبرد اهداف سازمانی و توسعه کسب و کارشان میسر نمیباشد.