برنامه‌ی «بازار» (کافه بازار) یک بستر ارائه‌ی برنامه‌ها و بازی‌های اندرویدی در ایران است که از سوی شرکت آوای همراه هوشمند هزاردستان توسعه یافته است. کافه بازار، یک اپلیکیشن نام آشنا برای کاربران سیستم عامل اندروید در ایران می‌باشد. کمتر کاربر اندرویدی در ایران پیدا می شود که نام «کافه بازار» را نشنیده باشد. این فروشگاه نرم افزارهای اندروید، با داشتن 40 میلیون کاربر محبوبیت بسیاری در بین ایرانی ها پیدا کرده است. اما مسیر رشد آن چگونه بوده است؟ موسس و مدیر عامل کافه بازار کیست؟چه حواشی به دنبال آن بوده است؟ آمارهای جالب راجع به نصب انواع برنامه ها و … برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می کنیم با ما همراه باشید.
کافه بازار چیست؟
کافه بازار (Cafe Bazaar)، یک بازار اندروید در ایران است که در آوریل 2011 یا بهمن 1389، توسط رضا محمدی و حسام میر آرمان دهی تاسیس شده است. در فروردین 1398، کافه بازار اعلام کرد که از 40 میلیون کاربر پیشی گرفته است. کافه بازار خدمات خود را به طور ویژه در اختیار کاربران فارسی زبان قرار می دهد و 25،000 برنامه ایرانی و بین المللی قابل بارگیری در زمینه بازی، رسانه های اجتماعی، پیام رسانی و موارد دیگر ارائه می دهد. در هفته حدود 20 میلیون بازدید در ایران در این برنامه صورت می‌گیرد و ارزش آن 380 میلیون یورو تخمین زده می‌شود.
کافه بازار تا کنون محبوب ترین فروشگاه اپلیکیشن در بین ایرانیان است و 97٪ بازار را در اختیار دارد. کافه بازار متعلق به گروه توسعه فناوری اطلاعات هزاردستان است و همچنین سرویس “دیوار” را نیز اداره می کند. براساس گزارش فروردین1397، کافه بازار 36 میلیون کاربر دارد که 29 میلیون نفر از آنها هر ماه و 503 میلیون نفر هر روز از آن استفاده می‌کنند. در سال 2017، کافه بازار در رویداد کنگره جهانی موبایل در بارسلونا – بزرگترین گردهمایی تلفن همراه در جهان – برای معرفی سیستم های بومی و محلی موبایل در ایران، شرکت کرد. رقیب اصلی کافه بازار اول مارکت است اما رقبای دیگری نیز دارد. برای مثال ایران اپس (IranApps).
تاریخچه کافه بازار
در سال ۸۹ کاظم محمدزاده و تعدادی از دانشجویان دانشگاه شریف بر روی پروژه‌ای به نام فارسی‌تل کار می‌کردند. هدف این پروژه فارسی‌سازی اندروید و تولید تعدادی برنامه ضروری فارسی بود. در دی ماه همان سال حسام میرآرمندهی که برای ادامه تحصیل به دانشکده کارآفرینی دانشگاه چالمز سوئد رفته بود، به ایران بازمی‌گردد و در ایران ماندگار می‌شود. او پروژه فارسی‌تل را متوقف می‌کند وبه دنبال راه‌اندازی فروشگاه آنلاین نرم‌افزارهای اندروید می‌رود. وی در بهمن ۸۹ اولین نسخه کافه بازار را در کنگره موبایل ایران منتشرمی‌کند. دفتر این شرکت در سعادت‌آباد تهران است و بیش از ۲۰۰ نفر کارمند در آن مشغول به کار هستند
محتوای کافه بازار
نزدیک به 160،000 برنامه در پلتفرم کافه بازار وجود دارد که طیف گسترده ای از کاربردها از جمله آموزش، برنامه ریزی، اشتراک گذاری، تجارت الکترونیکی، مسافرت، سبک زندگی، سلامتی و موارد دیگر را پوشش می‌دهد. براساس این گزارش، با استناد به داده های گردآوری شده بین اسفند 95 تا اسفند 96 (مارس 2017 تا مارس 2018) ، درآمد کافه بازار که حاصل از بازی بوده است،94 درصد رشد سالیانه داشته است. سایر برنامه ها نیز نسبت به اسفند 96،رشد 64 درصدی داشته اند. روزانه 4.7 میلیون برنامه قابل دانلود وجود دارد و ماهانه 7.9 میلیون برنامه فروخته می‌شوند.
اپلیکیشن کافه بازار
طبق گفته مدیرعامل کافه بازار امین امیرشریفی در سال 2017، محبوب ترین برنامه های موجود در کافه بازار عبارتند از: تلگرام در کافه بازار، اینستاگرام، SHAREit ، دیوار و اسنپ. براساس گزارش سال 2018، بیشترین بارگیری برنامه ها بین95 تا اسفند 96 (مارس 2017 تا مارس 2018) به شرح زیر است:
| تعداد نصب در سال | اپلیکیشن | ردیف |
| +13 میلیون | دیوار | 1 |
| + 8 میلیون | باد صبا | 2 |
| +6 میلیون | Toolbox | 3 |
| +6 میلیون | ایرانسل من | 4 |
| +6 میلیون | اسنپ | 5 |
| +5 میلیون | آپ | 6 |
| +4 میلیون | شیپور | 7 |
| +4 میلیون | آپارات | 8 |
| +4 میلیون | تلوبیون | 9 |
| +4 میلیون | همراه من | 10 |
بازی ها
کافه بازار بیشترین موفقیت را در دانلود بازی های اندروید داشت. (برای مثال محبوبیت بازی هایی مانند Clash of Clans). طبق بررسی سال 2013 ، ایران 18 میلیون گیمر در سنین بین سه تا چهل سال دارد. کافه بازار به طور فزاینده ای به دنبال بازی است تا درآمد خود را افزایش دهد. تعدادی از توسعه دهندگان چینی در بازی های ارائه شده توسط کافه بازار جایگاه برجسته ای کسب کرده اند. این بازار برنامه های اندروید، بازی هایی را از توسعه دهندگان بین المللی مانند Supercell ، Tap4Fun و Elex ارائه می‌دهند.
براساس داده های گردآوری شده توسط نیوزو (Newzoo)، ایران از نظر درآمد حاصل از بازی، در رتبه سوم پس از ترکیه و عربستان سعودی در منطقه خاورمیانه قرار دارد. طبق گفته کافه بازار، حدود 120 ناشر و توسعه دهنده غیرایرانی با بیش از 800 برنامه وجود دارد که از طریق بستر آنها برنامه ارائه می‌دهند. توسعه دهندگان برنامه 70٪ از درآمد برنامه های خود را دریافت می‌کنند. ناشران ایرانی نیز برای بومی سازی برنامه ها و بازی ها و ایجاد یک پایگاه برای مشتریان فارسی زبان، با توسعه دهندگان خارجی همکاری می‌کنند.
رسانه و ویدئو
در سال 2018، کافه بازار از همکاری جدید خود با توسعه دهندگان خدمات ویدئو از جمله فیلمیو (سرویس استریم) خبر داد. این سرویس جدید در بدو تأسیس، تا حد زیادی بر روی جام جهانی 2018 روسیه متمرکز شده بود.
پس از آن، محتواهای ویدئویی دیگری نیز با کمک برخی از ارائه دهندگان محتوا بر روی این پلتفرم ارائه شد. در حال حاضر، هزاران فیلم و برنامه تلویزیونی بر روی این پلتفرم قابل مشاهده است.
تراکنشهای مالی
با توجه به محبوبیت بازی های موبایل در ایران، کافه بازار امکان خریدهای درون برنامه ای را با کارت های بانکی امکان پذیر کرده است. این اهمیت ویژه ای دارد زیرا تجارت الکترونیک در ایران فضای رشد بسیاری دارد. تا سال 2015، حدود 20٪ ازایرانیان خریدهای روزانه را با استفاده از کارت های بانکی انجام می‌دهند. ایران آمار در هفته 24 و در ماه 28 درصد است. از سال 2016، بازی های محبوبی مانندMachinarium، Clash of Kings ، Brothers in Arms 3 ، March of Empires ، Township ، King’s Empire و سایر بازی های مشهور در این سازوکار شرکت داشتند. قبل از اینکه کافه بازار امکان پرداخت های درون برنامه ای را تسهیل کند، کاربران ایرانی مجبور بودند از وب سایت های واسطه برای پرداخت پول استفاده کنند. این امر به جز مشکلات امنیتی برای کاربران، در برخی موارد نیز با کلاه برداری همراه بود.
در سال 1395، حدود 60 میلیارد تومان پرداخت درون برنامه ای وجود داشته است. همچنین در سال درآمد اپلیکیشن های ایرانی 50 درصد رشد داشته است.
شرکت مادر و سهامداران
کافه بازار، محصولی از گروه توسعه فناوری اطلاعات هزاردستان است که متعلق به یک گروه بین المللی از سهامداران است. طبق اعلام این شرکت، سهامداران آنها به شرح زیر است:
| درصد سهم | عنوان |
| 39.65 | بنیانگذاران و مدیران |
| 1.31 | کارمندان |
| 29.92 | شرکت رهنما کامیابان نخستین |
| 19.22 | شرکت نوین اندیشان سرآوا پارس |
| 7.85 | اشخاص حقوقی دیگر |
| 2.06 | سهم تشویقی کارمندان |
کافه بازار در یک شرایط سخت تحریم و پیچیدگی مسائل سیاسی تاسیس شد. در آن زمان شرکت های مبتنی بر تکنولوژی با محدودیت های زیادی روبرو شده بودند.در زمانی که دسترسی ایرانیان به سرویس گوگل پلی محدود شده بود، کافه بازار علاوه بر ایجاد دسترسی به برنامه های بدون ویروس(که گاهی در گوگل مشاهده می‌شد)، به بسیاری از کسب و کارها و استارتاپ ها این فرصت را داد که با انتشار برنامه های خود شناخته شوند و بازار برنامه های اندروید، برای بسیاری از علاقه مندان فرصت رشد داشته باشد.
سرمایه گذاری
در سال 2018 ، Coöperatief که یک شرکت بین المللی سرمایه گذاری واقع در آمستردام هلند بود، متعهد شد در ازای دریافت 10٪ازسهام، 38 میلیون یورو در شرکت مادر کافه بازار، یعنی گروه توسعه فناوری اطلاعات هزاردستان سرمایه گذاری کند. بنیان گذار و مدیر عامل شرکت،حسام میرآرماندهی بیان کرد: “ساختار مدیریت پس از سرمایه گذاری دست نخورده باقی می ماند. این پول برای توسعه خدمات جدید از جمله سرویس ابری استفاده خواهد شد. ما قصد داریم كافه بازار را به یك راه اندازی یك استارتاپ بی نظیر تبدیل كنیم. “
اقدامات بشردوستانه
کافه بازار برای احداث مدرسه در مناطق زلزله زده کرمانشاه نیز مبلغی اختصاص داده است. همچنین از چندین مسابقه و رویداد با هدف ارتقاء دانش دیجیتالی و برنامه نویسی در ایران و ترویج صنعت فن آوری اطلاعات ایران در سطح جهان حمایت مالی کرده است(اسپانسر رویدادها). این رویدادها شامل 43مین مسابقه برنامه نویسی دانشگاهی بین المللی، مسابقه برنامه نویسی اینترنت ایران و چالش بین المللیBebras در انفورماتیک و تفکر محاسباتی است.
درآمد کافه بازار
بر اساس گزارش ها، درآمد کافه بازار تا انتهای سال 96، برای توسعه دهندگان و بنیانگذاران آن 180 میلیارد تومان بوده است. همچنین مجموع دارایی های آن 380 میلیون یورو برآورد می‌شود.
آموزش نصب کافه بازار
نصب این برنامه ساده است. همانند دیگر برنامه های اندرویدی کافی است. اپلیکیشن کافه بازار را می‌توانید از طریق سایت آن دانلود کنید. پس از نصب کافه بازار می‌توانید از آن برای دانلود و نصب برنامه دلخواه تان اقدام کنید. برای ساخت اکانت نیز می‌توانید مطابق دستورالعمل ساده‌ی کافه بازار اقدام کنید: https://cafebazaar.ir/help/?l=fa
۱- پس از باز کردن برنامه بازار در قسمت سمت راست بالای صفحه، آیکن حساب کاربری را انتخاب کنید.
۲- صفحه‌ای با پیام «شماره تلفن یا ایمیلتان را وارد کنید» به شما نشان داده می‌شود. آدرس ایمیل یا شماره تلفن همراه خود را در قسمت مربوط وارد و گزینه ادامه را انتخاب کنید.
۳- کد تایید به ایمیل یا شماره تلفن وارد شده ارسال خواهد شد.
۴- کد دریافتی را در قسمت مربوط به کد تایید وارد کنید.
در صورتی که حساب کاربری خود را با ایمیل ایجاد کرده‌اید، به این شکل شماره تلفن خود را نیز به آن اضافه کنید:
۱-پس از باز کردن برنامه بازار و ورود به حساب کاربری با ایمیل خود، در قسمت سمت راست بالای صفحه، آیکن حساب کاربری را انتخاب کنید.
۲-گزینه وارد کردن تلفن را انتخاب نمایید و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید.
۳-کد تایید به شماره تلفن وارد شده ارسال خواهد شد.
۴-کد دریافتی را در قسمت مربوط به کد تایید وارد کنید. شماره تلفن همراه مورد نظر به حساب شما اضافه خواهد شد.
هک کافه بازار و مشکلات امنیتی
فردی مدعی هک کافه بازار و دسترسی به اطلاعات حساس شده بود. این فرد با انتشار یک تصویر از یک سری کد، اذعان کرد که کافه بازار را هک کرده است. مسئولین کافه بازار این دسترسی را تایید کردند اما بیان کردند که هیچ یک از اطلاعات کاربران درز پیدا نکرده است.
تحلیل آمارهای کافه بازار
پس از بررسی مباحث کلی درباره‌ی کافه بازار مانند آموزش نصب کافه بازارو درآمد کافه بازار، اکنون به بررسی و تحلیل آمارهای منتشر شده توسط وب سایت کافه بازار می‌پردازیم. در ادامه، آمار را از 1396 تا 1398 مقایسه می‌کنیم. با ما همراه باشید.
- برند تلفن همراه
زمستان 95: جامعه مورد نظر این اطلاعات کاربران فعال پایان فصل زمستان ۹۵ بازار بوده است.
بهار 1398: درصد کاربران هر برند در سال 98
مطابق مقایسه ها، کاربران بیشتر از برند سامسونگ و سپس هوآوی استفاده می‌کرده اند.
- توزیع خرید کاربران در ساعت های مختلف شبانه روز
زمستان 1396 (توزیع خرید کاربران برنامه و بازی در ساعات مختلف شبانه روز)
بهار 1398
آمارهای به دست آمده قابل توجه است. مطابق این آمارها، بیشترین خرید برنامه مربوط به ساعات 10 صبح تا 12 ظهر بوده است در حالی که این اعداد برای بازی ها ساعات پایانی شب می‌باشد. از ساعت 9شب تا 12 شب. ساعات 10 تا 12 ساعات کار اداری است و بیشترین خرید برنامه مربوط به افرادی است که در این ساعات فعالیت دارند.
- درصد تعداد برنامه ها در هر دسته
زمستان 1396
بهار 1398
مطابق این آمار، بیشترین درصد تعداد برنامه ها به ترتیب مربوط به دسته های آموزش، مذهبی، کتاب ها و منابع وکاربردی بوده است.
- میانگین نصب برنامه های پرطرفدار هر دسته
زمستان 1396
بهار 1398
پیام رسان ها تا بهار 1398 بیشترین درصد این آمار را داشته اند. اما جای خود را به برنامه های کاربردی داده اند. افزایش تعداد برنامه های کاربردی و همچنین ثبات نسبی تعداد کاربران پیام رسان ها از دلایل این امر است.
- بیشترین تمایل به نصب برنامه های هر دسته در بین استان های کشور
زمستان 1396
بهار 1398
همانطور که ملاحظه می‌کنید، تنوع این آمارها بسیار بالاست و هر استان تمایل به یک برنامه دارد. اگر به دنبال تدوین یک برنامه بازاریابی برای کسب و کار خود هستید، آمارهای بالا را به دقت بررسی کنید و سلیقه‌ی مردم هر استان را بسنجید.
آمارهای سال 1397
در زیر برخی از مهم ترین آمارهای سال 1397 به همراه تجزیه و تحلیل آنان آورده شده است.
تعداد کاربران:
تراکنش های موفق:
رشد فزاینده در کاربران فعال بازار نشان از پتانسیل بالای آن دارد. همچنین کسب و کارهایی که در بستر اپلیکیشن فعالیت دارند می‌توانند از این فرصت استفاده کنند و با معرفی خود به رشد مطلوبی دست یابند. همچنین افزایش تراکنش ها می‌تواند فضای رشد را برای کسب و کارهایی که به ویژه در زمینه بازی سازی فعالیت دارند تسهیل کند.
در ادامه به شکل زیر دقت کنید. در آن برنامه های در دسترس هر دسته نشان داده است. برنامه های کاربردی سهم زیادی از این دسته را دارند. دیگر دسته ها از آنجا که اشباع نشده اند فضای بیشتری در اختیار توسعه دهندگان قرار می دهند.
سهم برنامه های دسته‌ی مالی به شرح زیر است. آپ، پرنصب ترین برنامه‌ی این دسته می‌باشد.
سهم برنامه های دسته‌ی خرید به شرح زیر است. دیوار، پرنصب ترین برنامه‌ی این دسته می‌باشد.
سهم برنامه های دسته‌ی سفر به شرح زیر است. اسنپ، پرنصب ترین برنامه‌ی این دسته می‌باشد.
سهم برنامه های دسته‌ی شبکه های اجتماعی به شرح زیر است. اینستاگرام، پرنصب ترین برنامه‌ی این دسته می‌باشد.
سهم برنامه های دسته‌ی کاربردی به شرح زیر است. ایرانسل من، پرنصب ترین برنامه‌ی این دسته می‌باشد.
از نرخ رشد فعال نصب، اسنپ کیو بیشترین رشد را داشته است.
برترین برنامه های سال 97 به انتخاب کاربران در زیر آمده است:
برترین بازی های سال 97 نیز به انتخاب کاربران در زیر آمده است:
تجربه های کافه بازار
متن زیر به قلم یکی از مسئولین کافه بازار و در واقه از تجربه های کافه بازار است. خواندن آن را توصیه می‌کنیم:
“اولین چالش جدی ما زمانی بود که به مرز ۵۰ هزار کاربر رسیدیم و متوجه شدیم که برنامه صفحات را به کندی بارگذاری می‌کند و کاربر‌ها به تناوب با خطا روبه‌رو می‌شوند. پس از بررسی بخش‌های مختلف سمت سرور متوجه شدیم که این مشکل ناشی از اختلالات اتصال (Connection) برنامه به پایگاه داده است و به دلیل تعداد زیاد درخواست‌ها، پایگاه داده توان پاسخگویی به همه آنها را ندارد. راه حلی که برای کم کردن تعداد درخواست‌ها به پایگاه داده پیدا کردیم، اضافه کردن لایه‌ی کَش (Cache) بود. بدینشکل که پاسخ درخواست‌های پرتکرار را در حافظه ذخیره می‌کردیم و در درخواست‌های بعدی بدون نیاز به دسترسی به پایگاه داده، همان داده‌ی کَش شده را پاسخ می‌دادیم. با این روش سرعت پاسخگویی به مقدار زیادی افزایش پیدا کرد و دیگر خطایی از سمت برنامه نگرفتیم.”
با ادامه رشد تعداد کاربران به مشکل جدیدی برخوردیم. برنامه بازار گاهی به سرعت صفحات را بارگذاری می‌کرد و گاهی بسیار کند. سال ۹۱، در مرز ۱ میلیون کاربر، دیگر ماشین مجازی پاسخگو نبود و اولین سرور اختصاصی را خریدیم و تمام سرویس‌ها را روی آن راه‌اندازی کردیم. با افزایش امکانات و گسترش خدمات بازار، کدهای پروژه هم بیشتر می‌شد. در این زمان تعداد توسعه‌دهنده‌ها به ۱۵ نفر رسیده بود و هماهنگی‌های لازم برای حفظ یکپارچگی و تمیزی کد سخت‌تر شده بود. بنابراین تصمیم گرفتیم برای حل این مشکل کدهای مربوط به پرداخت را به عنوان یک پروژه جدید، جدا کنیم که سرویس‌های کوچک‌تری داشته باشیم و هر کس بتواند به صورت مستقل روی سرویس مشخصی کار کند. این پروژه را روی سرور مجزایی راه‌اندازی کردیم و این نقطه‌ی شروعی بود برای سرورهای بیشتر.
وقتی تعداد درخواست‌های یک سرویس از توان پاسخگویی آن بیشتر شود، دو راه برای تغییر مقیاس وجود دارد
- تغییر مقیاس عمودی (Vertical Scaling)
- تغییر مقیاس افقی (Horizontal Scaling)
در تغییر مقیاس عمودی، افزایش توان پاسخگویی با ارتقای سخت‌افزاری سرورهای موجود انجام می‌شود. در تغییر مقیاس افقی، با افزودن سرورهای بیشتر به سیستم امکان‌پذیر می‌گردد.
ما در کافه بازار به استقلال تیم‌ها اهمیت زیادی می‌دهیم، تا هر تیمی بتواند با سرعتی بالا به سوی اهدافش حرکت کند. اما وجود فقط تعداد کمی پروژه‌ی بزرگ باعث وابستگی تیم‌های مختلف به یکدیگر می‌شد و نیاز به هماهنگی‌های غیر ضروری افراد و تیم‌ها را در پی داشت. با افزایش تعداد توسعه‌دهنده‌ها و بزرگ شدن تیم‌ها، این وابستگی به یک مشکل بزرگ تبدیل شد که باعث کاهش سرعت خروجی تیم‌ها می‌شد. همچنین با بزرگ‌تر شدن سرویس‌ها مقیاس‌پذیری سخت‌تر و سخت‌تر می‌شد. برای حل این مشکلات تصمیم گرفتیم معماری کلی کافه بازار را به سمت مایکروسرویس‌ها ببریم و در ادامه هر سرویس بزرگ را به چندین سرویس کوچک شکستیم. این معماری جدید باعث شد که هر تیمی بتواند مسئولیت تعدادی از مایکرو سرویس‌ها را به عهده بگیرد و بدون وابستگی به دیگر تیم‌ها روی آنها کار کند. روند شکستن کافه بازار از زمستان ۹۴ شروع شد و هم‌اکنون بیش از ۵۰ مایکروسرویس در حال سرویس‌دهی هستند.
جمع بندی
در فضایی که تحریم ها دسترسی ایرانی ها به برخی خدمات و اپلیکیشن ها را محدود کرده بود، وجود کافه بازار این مشکل را برطرف کرد. از طرفی بسیاری از کسب و کار ها که به دنبال شکوفایی بودند، فضایی برای معرفی پیدا کردند. اگر شما نیز به دنبال یک کسب و کار مبتنی بر اپلیکیشن هستید، کافه بازار بهترین مکان برای معرفی شما است. کافه بازار با داشتن 40 میلیون کاربر اطمینان حاصل می‌کند که شما به اندازه‌ی کافی معرفی می‌شوید و با یک جامعه‌ی آماری بالا سر و کار دارید.هرچند که باید سهم کافه بازار نیز در نظر گرفته شود اما اگر به خوبی فروش داشته باشید، این مبلغ را به چشم سرمایه گذاری بنگرید. پس فرصت را از دست ندهید!
